Jakie próby złota wyróżniamy? Która próba złota jest najlepsza?

Kupując biżuterię, monety, sztabki i inne wyroby ze złota, należy zwrócić uwagę nie tylko na gramaturę produktu, ale również próbę kruszcu. Wyróżnia się kilka prób złota. Jakie są próby złota i które z nich są najlepsze? Ile karatów ma złoto? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziesz w poniższym artykule.

 

Złoto w jubilerstwie

Złoto to miękki metal, będący najbardziej ciągliwym i kowalnym spośród wszystkich znanych metali. Z tej przyczyny czyste złoto nie jest stosowane do wyrobu biżuterii – może po prostu łatwo ulec odkształceniu, przerwaniu i zniszczeniu. W celu zwiększenia trwałości kolczyków, pierścionków czy innych rodzajów biżuterii bądź przedmiotów ze złota wykorzystuje się mieszaniny tego szlachetnego kruszcu z innymi metalami. Zazwyczaj złoto miesza się ze srebrem albo miedzią, uzyskując w ten sposób tzw. stopy metali. Zawartość złota w owym stopie określa się mianem próby złota. Ilość tę wyraża się natomiast w karatach (w systemie karatowym) lub promilach (w systemie metrycznym).

 

Co to jest karat?

Karat to, innymi słowy, próba złota. Określa „zawartość złota w złocie”, a dokładniej ilość czystego pierwiastka znajdującego się w jednostce masy stopu, wyrażoną w częściach tysięcznych. 1 karat to 1/24 zawartości wagowej złota w stopie.

Co ciekawe, pojęcie to ma również drugie znaczenie w jubilerstwie. Stanowi jednostkę masy kamienia szlachetnego, a jego waga wynosi 0,2 g. Dlaczego akurat tyle? Otóż niegdyś na Bliskim Wschodzie do ważenia kamieni szlachetnych stosowano ziarna chleba świętojańskiego jako odważniki. Każde z ziaren ważyło ok. 0,2 g.

 

Próby złota – oznaczenia

Wyroby ze złota mają różne próby, czyli różnią się zawartością czystego kruszcu w stopie. Wyróżnia się 6 podstawowych prób złota. Jakie są próby złota? Do najczęściej stosowanych należą: próba 333, 375, 500, 585, 750 oraz 960.

Próby złota w Polsce wskazują, ile jednostek masy czystego metalu znajduje się w 1000 jednostek masy konkretnego stopu. Na przykład, złoto o próbie 333 oznacza, że stop zawiera 33,3% czystego pierwiastka, natomiast reszta to inne metale. W przypadku pozostałych prób proporcje wyglądają następująco:

  • próba 1, zwana też próbą 960 – zawiera 96% czystego złota,
  • próba 2, inaczej próba 750 – zawiera 75% czystego złota,
  • próba 3, czyli 585 – 58,5% czystego złota (najpopularniejsza w Polsce),
  • próba 4, zwana też 500 – zawiera 50% czystego złota,
  • próba 5, inaczej 375 – 37,5% czystego pierwiastka,
  • próba 6, znana też jako 333 – ma 33,3% czystego złota.

Za w pełni czyste złoto uznawany jest kruszec 24-karatowy, o próbie 1000. Teoretycznie nie zawiera on domieszek innych metali, tylko 100% pierwiastka złota, co oznacza, że 1 karat jest równoważny 1/24 części czystego złota. W rzeczywistości jednak w ten sam sposób określa się złoto w próbie 999,9, czyli z minimalną zawartością innych metali.

 

Ile karatów ma złoto?

A jakie są próby złota w przeliczeniu na karaty? Oznaczenia przedstawiają się następująco:

  • złoto 8-karatowe – próba 333,
  • złoto 9 k – próba 375,
  • złoto 10 k – próba 417,
  • złoto 12 k – próba 500,
  • złoto 14-karatowe – próba 585,
  • złoto 18 k – próba 750,
  • złoto 24 k – próba 999 albo 1000.

Kolczyki, naszyjniki, bransoletki i inne wyroby biżuteryjne zazwyczaj wykonywane są ze złota 14-karatowego, a także stopu próby 333 i 375. Ze złota 24-karatowego, czyli najwyższej próby, wykonywane są sztabki inwestycyjne oraz monety bulionowe i kolekcjonerskie.

 

Oznaczenia na biżuterii

Zgodnie z przepisami prawa jubilerzy wytwarzający w Polsce biżuterię z metali szlachetnych są zobowiązani do umieszczania na swych produktach specjalnych oznaczeń określających próbę kruszcu. Dotyczy to wyrobów, w których znajduje się przynajmniej 1 g złota. Oznaczenia na biżuterii są standaryzowane. Zazwyczaj producent wybija na produkcie próbę złota liczbowo, np. 333, 585 albo 750. Może także określić ją w karatach, wybijając np. 9 k, 14 k czy 18 k.

 

Jaka próba złota jest najlepsza?

Niełatwo jednoznacznie stwierdzić, jaka próba złota jest najlepsza. Wszystko zależy bowiem od wykorzystania stopu. Czyste, 24-karatowe złoto jest stosowane w monetach i sztabkach inwestycyjnych. Produkty te mają najwyższą wartość. Jednocześnie nie są używane na co dzień, mogą zatem leżeć bezpiecznie ukryte w sejfie, gdzie nic im się nie stanie. Pierścionek wykonany z tego samego kruszcu dość szybko uległby zniszczeniu – ze względu na swą miękkość szybko pojawiłyby się na nim wygięcia i ślady użytkowania. Dlatego, jeśli chodzi o biżuterię do noszenia na co dzień, to najlepszym wyborem jest próba 585, stanowiąca kompromis między wytrzymałością, dużą zawartością złota i ceną.

Twój koszyk